Over Hereweg 100

De Zuiderbegraafplaats

Andere zaken zijn:

• Een obelisk, voor de gevallen leden van de Groninger Schutterij en commandant van de Vrijwillige Groninger Jagers tijdens de Tiendaagse Veldtocht.

• Gedenkteken, een gietijzeren obelisk, voor Jhr. Jan Evert Lewe van Aduard, gestorven in 1822 bij Antwerpen, 1824.

• Grafmonument, voor Hendrick de Cock, voorman van de Afscheiding, 1834.

• Grafmonument, voor Petrus Hofstede de Groot, hoogleraar in de theologie en voorman van de Groninger richting.

• Grafmonument, voor A. Winkler Prins, schrijver van de eerste Nederlandse encyclopedie.

Verder een mooie plek als je even rustig wilt zitten.

De tuinkoepel van W.A. Scholten

Veel monumentale bouwwerken in en om Groningen herinneren nog steeds aan de fabrikantenfamilie Scholten. Zo ook de tuinkoepel in barokstijl, ontworpen door de architect J. Maris, dat zich bevindt tussen viaduct Hereweg en spoorbaan. U komt hem tegen als u vanaf ons pand naar het centrum wandelt, vlak voor het spoor aan de rechterkant.

Het Sterrebos

Een klein stukje verder richting Haren vindt u aan de andere kant van de rondweg het Groningen Sterrebos. Bekend onder Groningers van het prachtige "Sterren in het bos", de popconcerten uit de jaren zeventig. Het oudste stadspark van de stad Groningen.

Er zijn nog sporen terug te vinden van de Helperlinie langs een ecologisch-historisch wandelpad

Vier informatieborden markeren de route, die voert door het bos en rond de voormalige verdedigingslinie. Helaas blijft de historische informatie beperkt tot een tekening waarop de contouren van de oude verdedigingswerken zijn te zien. Daardoor komen de wandelaars niet te weten dat enkele delen van de oude linie zelfs nog bestaan.

De linie krijgt drie puntige, uitstekende schansen of lunetten met daarvoor een droge gracht. Verder komt er een aantal rechthoekige schansen of redoutes met daaromheen een natte gracht. De schansen worden onderling verbonden door een aarden wal met aan de buitenkant een steile gemetselde muur.

De Here- en de Oosterweg worden op de plek waar zij de linie passeren een beetje verlegd.

De zo ontstane knik in de Oosterweg is nog aanwezig, al heet het hier tegenwoordig Kempkensberg. Van twee van de toenmalige puntige schansen is niets meer terug te vinden, doordat de Van Mesdagkliniek en de Engelse kamp de sporen hebben gewist. Van de derde schans is een deel van de westelijke wal bewaard gebleven achter de huizen van de nieuwe Thomsonstraat. De duidelijkste restanten bevinden zich op het terrein van het AOC Terra. Daar is de wal nog intact, op de grens met de in 1872-’73 aangelegde Rooms-katholieke begraafplaats. Bovendien is op het parkeerterrein een oude vestingmuur bloot gelegd.

Rond 1800 wordt de Linie van Helpen, zoals Helpman dan wordt genoemd, nog sterker. Voor de drie puntige schansen komt, op ruime afstand, alsnog een natte gracht: het Helperdiepje. De aanleg begint in 1786, maar stagneert lange tijd, zodat het werk pas in 1806 wordt voltooid. De brug in de Hereweg wordt de ‘Natte brug’ genoemd, ter onderscheiding van de noordelijker gelegen ‘Droge brug’. Aanvankelijk ligt de hele linie in de gemeente Haren, want de grenspaal - het ‘vredekruis’ - staat bij het Boschhuis. Vanaf 1884 is de Natte brug de grens en op 1 januari 1915, als Helpman bij Groningen wordt gevoegd, verschuift ze nog veel verder naar het zuiden.

Aan de Groningse zijde van de linie wordt in het midden van de achttiende eeuw gewerkt aan een verfraaiing van de Hereweg. Hierbij past in 1765 de aanleg van het Sterrebos. Stadshovenier Becker doet dit volgens de dan heersende mode: een vierkant bos met acht rechte lanen vanuit een open ruimte in het midden. Omdat het op een ster lijkt, ligt de naam Sterrebos voor de hand. Tegenover de middelste laan laat de provinciale belastingontvanger Sebastiaan Mattheus Sigismund de Ranitz in 1818, aan de westzijde van de Hereweg, een theekoepel bouwen.

Het Sterrebos ondergaat in 1882-’83 een uitbreiding naar het zuiden. Dit is mogelijk doordat de Helperlinie wordt ontmanteld als gevolg van de Vestingwet van 1874. De Haarlemse gebroeders Zocher geven het bos nu een ander aanzien. Volgens de Engelse landschapsstijl worden de rechte lanen vervangen door kronkelende paden en het bos krijgt heuvels en een vijver. Jaren later – in 1964 - wordt de uitbreiding overigens weer ongedaan gemaakt. De zuidelijke ringweg snijdt dwars door het oude deel van het bos en de theekoepel, die dan als atelier in gebruik is, wordt van de west- naar de oostkant van de Hereweg verplaatst.